Kiếm tiền trên YouTube – vùng trắng an toàn?

Sự kết nối không biên giới của YouTube đã mang lại cơ hội quảng bá rộng lớn cũng như mang lại hàng ngàn cơ hội kiếm tiền mà nhiều nghệ sĩ vốn quen với cách vận hành truyền thống cũng đã bắt đầu nhận ra. Trong đó, những hiện tượng như Lệ Rơi, Căn hộ số 69, Phở… chỉ là bề nổi cho cái gọi là quảng bá và kiếm tiền thời YouTube.

Vỉa ngầm nhiều quặng Ngay khi tạo ra được sự “rần rần” về thông tin và mỗi clip có vài trăm ngàn người xem trên YouTube, Lệ Rơi đã tìm đến đối tác đa kênh của YouTube tại Việt Nam, POPS Wordwide (gọi tắt là POPS). Dĩ nhiên, sự hợp tác này là để kiếm tiền. Nếu hai bên ký kết, lượng người xem và theo dõi Lệ Rơi sẽ cao hơn rất nhiều, vì được sự hỗ trợ kỹ thuật lẫn các thủ thuật từ đối tác YouTube này. Đó là chưa kể, Lệ Rơi sẽ nhận được sự “bảo hộ” về bản quyền trên YouTube, bởi với lợi thế kỹ thuật đang có của một đối tác đa kênh duy nhất tại Việt Nam, đã được nhận chứng chỉ đào tạo chính thức của YouTube, POPS có đủ phương tiện để nhận diện các clip vi phạm trong vòng 15 giây, dù đó là vi phạm về hình ảnh hay giai điệu. Thậm chí, người dùng dù chỉ sử dụng giai điệu đó cho các tiểu phẩm khác hay “lắp” bằng các hình ảnh khác, cũng sẽ bị nhận diện. Thực tế, ở vỉa ngầm của YouTube, Lệ Rơi hay Căn hộ số 69 chỉ là một trường hợp nhỏ nhoi về lượt người xem. Trước đó, những phim ngắn hay clip dài của DAMtv, Phở… đều có lượt xem lên đến năm – sáu triệu. Cũng trên YouTube, Mỹ Tâm hay Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà lại chẳng có chút “số má” nào. Chỉ sau vài tháng phát hành, MV Gửi cho anh 2 của ca sĩ Khởi My trên kênh của POPS đã có lượt truy cập đến hơn 17 triệu, clip tiểu phẩm Ai tốt hơn ai thuộc kênh của ca sĩ Lý Hải có hơn 15 triệu người truy cập, MV Em của ngày hôm qua của Sơn Tùng MT-P trên kênh của Zing Mp3 có gần 37 triệu lượt truy cập… Con số truy cập càng khủng thì số tiền thu về càng nhiều, bởi tiền quảng cáo được tính dựa trên mỗi cú click chuột vào clip. Dĩ nhiên, tiền không phải là lợi thế đáng giá duy nhất của YouTube vì bên cạnh đó còn là khả năng quảng bá rộng mà clip của Vy Oanh được Shakira chia sẻ trên fanpage là một ví dụ. Với lượng fan khủng nhất hiện nay của Shakira, sự chia sẻ này đã giúp clip của Vy Oanh có cơ hội được rất nhiều người ở nhiều nước biết đến. Ngay cả một ca sĩ tôn thờ những giá trị âm nhạc cơ bản vốn không thích hợp với phân khúc nhạc mạng là Đức Tuấn cũng vừa “ký gửi” ca khúc của mình cho một đối tác của YouTube. Nhiều dự án âm nhạc của các ca sĩ, khi thực hiện cũng nhắm đến YouTube với không chỉ MV chính mà còn là clip hậu trường, chuyện bên lề… Quản lý bất lực? Không còn gì để nghi ngờ rằng YouTube đang và sẽ là kênh được chú trọng hàng đầu của giới trẻ trong nhiều năm nữa. Thế nhưng, với những gì được thấy mà trường hợp phim ngắn sitcom Căn hộ số 69 là minh chứng rõ ràng nhất, việc quản lý môi trường này vẫn là điều nan giải. Nếu bản ghi âm, ghi hình được phát hành trên các website trong nước (như Zing, Nhaccuatui…), việc giải quyết tuy có rắc rối nhưng hoàn toàn khả thi, còn trên YouTube thì khác. Ngoài việc xác định được hành vi vi phạm, xác định chủ thể của hành vi đó cũng là vấn đề nan giải, vì đây là website mà máy chủ đặt tại nước ngoài. Bên cạnh đó, cơ chế mở của YouTube lại hợp pháp ở nước sở tại, việc căn cứ các văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam để áp dụng và xử lý là không thể. Như vậy không thể không lo lắng khi đà phát triển của YouTube đang ở tốc độ mạnh nhưng đây lại là vùng trắng đối với các quy định pháp luật của Việt Nam. Căn hộ số 69 sẽ không là trường hợp duy nhất nằm an toàn trong vùng trắng này. Thực tế cho thấy, Bụi đời Chợ Lớn sau khi bị cấm phát hành, cũng đã có mặt trên Youtube, mà chẳng cơ quan chức năng nào xác định được là do ai đăng tải. Mới đây nhất, clip một đoạn bị cắt của phim kinh dị Đoạt hồn cũng được nhà sản xuất đưa lên YouTube để khán giả hiểu rõ hơn chuyện phim. Nhiều clip khác của nhóm Phở, nhóm làm phim Damtv… cũng không cần phải thông qua đơn vị kiểm duyệt nào mà vẫn được giới trẻ biết đến, nhờ YouTube. Nhiều gương mặt trong đó đã nghiễm nhiêm bước ra môi trường chính thống, như trường hợp của Ngọc Thảo – thành viên trước đây của nhóm Phở và cũng là diễn viên chính trong Căn hộ số 69. Sau khi được giới trẻ biết đến từ các clip của Phở, Ngọc Thảo đã được mời vào phim Tiệm bánh hoàng tử bé… Mới đây nhất, Cục Nghệ thuật – biểu diễn (Bộ VH-TT-DL) vừa gửi công văn đến các tỉnh, thành đề nghị siết chặt tình trạng vi phạm, trong đó có việc phát hành/phát tán ca khúc trên các website, tuy nhiên, có khả thi hay không lại là chuyện khác.

VŨ MINH

Theo Phụ Nữ