Oscar 2018: Dự đoán những kịch tính ẩn chứa quanh các đề cử

Để đánh giá sự thành công của một tác phẩm điện ảnh, có hai yếu tố thường được nhắc tới: sự ăn khách tại phòng vé, và số lượng giải thưởng tác phẩm đó chiến thắng tại các sự kiện điện ảnh lớn trong năm như Cannes, Venice, Quả cầu vàng, Oscar…

Nếu như đáp án cho thắc mắc thứ nhất thường xuất hiện chỉ sau tháng đầu tiên bộ phim trình chiếu, thì đối với câu hỏi thứ hai, người hâm mộ và bản thân những nhà làm phim phải chờ tới mùa giải thưởng điện ảnh cuối năm, thường bắt đầu từ trung tuần tháng 11 với giải thưởng của một số hội phê bình điện ảnh uy tín ở Los Angeles, New York…

Mùa giải thưởng thông thường kéo dài trong vòng hơn ba tháng sau đó, và khép lại bằng lễ trao giải thưởng điện ảnh lớn nhất: Oscar của Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ (AMPAS).

Riêng trong năm nay, để tránh thời điểm diễn ra Thế vận hội Mùa đông Pyeongchang, người yêu điện ảnh sẽ phải chờ tới ngày 4/3 mới biết kết quả lễ trao giải thưởng Oscar lần thứ 90.

Đường đua trước giờ công bố đề cử

Một cột mốc quan trọng của Oscar 2018 là ngày 23/1 khi danh sách đề cử được AMPAS chính thức công bố. Tuy nhiên, sau kết quả của hai giải Quả cầu vàng (của Hiệp hội Báo chí Nước ngoài tại Hollywood), và Critics’ Choice Award (của Hiệp hội Phê bình Điện ảnh, Phát thanh và Truyền hình Bắc Mỹ), cộng thêm đánh giá từ giới phê bình và số lượng giải thưởng sớm, những ứng cử viên tiềm tàng năm nay đã thực sự lộ diện.

Tại hạng mục Phim truyện xuất sắc, theo thống kê của trang tổng hợp Metacritic, tác phẩm rùng rợn có ngân sách 4,5 triệu USD là Get Out của đạo diễn Jordan Peele đang dẫn đầu về số lượng 11 giải thưởng và 25 đề cử. Theo sát phía sau là tác phẩm về tuổi tưởng thành Lady Bird của nữ đạo diễn Greta Gerwig với 11 giải thưởng, nhưng ít hơn ba đề cử.

Lady Bird và Get Out là những bộ phim đạt điểm gần như tuyệt đối trên Rotten Tomatoes, giành nhiều giải thưởng sớm. Nhưng cả hai thực tế không chiếm ưu thế khi đường đua Oscar 2018 bước vào giai đoạn quan trọng nhất.

Trên thực tế, đây cũng là hai tác phẩm hiện giữ số gần như tuyệt đối 99% trên trang thống kê Rotten Tomatoes. Song, khi đến chặng nước rút, Get Out khó lòng còn chiếm thế thượng phong, bởi các tác phẩm thuộc thể loại rùng rợn chưa bao giờ được coi là những ứng cử viên sáng giá trong mùa giải thưởng điện ảnh.

Minh chứng rõ ràng nhất là việc Get Out để trượt giải Phim truyện xuất sắc – thể loại hài hoặc ca vũ nhạc của mảng điện ảnh tại Quả cầu vàng hôm 7/1 vào tay Lady Bird – một tác phẩm giàu tình cảm và có phần “nghiêm túc” hơn.

Nhưng ngay cả khi vượt qua Get Out, “Điểu Cô nương” cũng chưa chắc làm nên chuyện. Tại chính Quả cầu vàng, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri của đạo diễn Martin McDonagh bắt đầu nổi lên như một thế lực đáng gờm khi giành bốn chiến thắng, trong đó có Phim truyện xuất sắc – Thể loại chính kịch.

Để rồi, tại Critics’ Choice Award, The Shape of Water – câu chuyện tình kỳ lạ giữa một cô lao công bị câm và một con thủy quái trong bối cảnh thời kỳ Chiến tranh Lạnh – lại là cái tên được trao giải thưởng cao nhất. Thừa thắng xông lên, bộ phim của đạo diễn Guillermo del Toro cũng tạm thời dẫn đầu danh sách đề cử BAFTA.

Three Billboards Outside Ebbing, Missouri và The Shape of Water hiện là hai cái tên sáng giá tranh chức Phim truyện xuất sắc tại Oscar 2018.

Có ý kiến cho rằng Oscar 2018 thực tế sẽ là cuộc so găng giữa Three Billboards Outside Ebbing, Missouri với The Shape of Water. Còn lúc này, nhiều cái tên đình đám bỗng như rớt lại phía sau, như bộ phim lãng mạn đồng tính Call Me by Your Name của Luca Guadagnino, phim The Post của huyền thoại Steven Spielberg, hay bom tấn Dunkirk của Christopher Nolan.

Nhắc tới Christopher Nolan, nhiều fan của ông đã mong chờ một chiến thắng dành cho thần tượng kể từ hồi mùa hè. Đề cử dành cho Nolan với Dunkirk là điều gần như chắc chắn, nhưng chướng ngại lúc này dành cho ông thực sự rất lớn: Guillermo del Toro.

Nhờ The Shape of Water, nhà làm phim có vẻ ngoài phúc hậu người Mexico đã giành 14 chiến thắng từ 19 lần được đề cử trong thời gian qua, trong đó có cả Quả cầu vàng lẫn Critics’ Choice Award. Ông hiện vượt xa Christopher Nolan, Greta Gerwig hay Jordan Peele trong cuộc đua tới tượng vàng Đạo diễn xuất sắc.

Guillermo del Toro, chứ không phải Christopher Nolan, hiện mới là ứng cử viên số một cho giải Đạo diễn xuất sắc.

Fan của Guillermo del Toro nay có quyền để tin rằng ông sẽ trở thành người cuối cùng của “bộ ba điện ảnh Mexico” (cùng Alfonso Cuarón với Gravity và Alejandro González Iñárritu với Birdman và The Revenant) giành tượng vàng Oscar cho Đạo diễn xuất sắc vào tháng 3 tới.

Bất ngờ có thể xảy ra từ nữ đạo diễn kém del Toro tới gần 20 tuổi là Greta Gerwig. Tuy rất nổi tiếng trong vai trò “nàng thơ” của các bộ phim độc lập, nhưng Gerwig mới có lần đầu tiên ngồi trên ghế đạo diễn với Lady Bird. Do đó, nữ đạo diễn khó lòng có thể sánh ngang Guillermo del Toro về mức độ nổi tiếng và sự tôn trọng từ giới làm phim nước Mỹ.

Song, năm 2017 lại là thời khắc đặc biệt của Hollywood khi tiếng nói nữ quyền được đề cao hơn bao giờ hết. Do đó, Greta Gerwig vẫn có thể nuôi hy vọng gây nên bất ngờ tại Oscar – một giải thưởng chịu ảnh hưởng rất lớn từ bối cảnh chính trị – xã hội ở thời điểm trao giải.

Còn rất nhiều hạng mục khó đoán

Một trong những ngạc nhiên của mùa giải thưởng điện ảnh 2017-18 là việc Martin McDonagh – người đứng sau Three Billboards Outside Ebbing, Missouri – lại gần như chưa được xướng danh tại bất cứ hạng mục Đạo diễn xuất sắc nào. Dẫu vậy, McDonagh có lẽ cũng phần nào cảm thấy an ủi khi chứng kiến Frances McDormand đã giành tới 15 giải Nữ diễn viên chính xuất sắc.

Xuất thần trong vai diễn bà mẹ mất con đi tìm công lý, nữ diễn viên 60 tuổi đã giành chiến thắng tại cả Quả cầu vàng và Critics’ Choice Award. Do đó, tượng vàng thứ hai trong sự nghiệp rất có thể đến với Frances McDormand trong ngày 4/3.

Song, cũng giống hạng mục Phim truyện xuất sắc, Frances McDormand sẽ tiếp tục phải cạnh tranh quyết liệt trong thời gian tới với đối thủ chính Sally Hawkins từ The Shape of Water. Vai diễn cô gái câm đầy mộng mơ đem lòng yêu thủy quái đã giúp minh tinh 41 tuổi giành 14 chiến thắng trong mùa giải năm nay.

Bốn đề cử của Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Oscar 2018 coi như đã có chủ. Ngay cả khi người thứ năm có là Meryl Streep, tượng vàng khó lòng thoát khỏi tay bộ tứ Frances McDormand, Margot Robbie, Sally Hawkins và Saoirse Ronan.

Nổi lên từ vai cô nàng lí lắc trong Happy-Go-Lucky (2008), Sally Hawkins từng một lần nhận đề cử Oscar hồi 2014, nhưng đó là hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc với Blue Jasmine.

Trong một năm “được mùa” của phái đẹp, hai nữ diễn viên 9X là Saoirse Ronan (vai “Lady Bird” trong Lady Bird) và Margot Robbie (vai Tonya Harding trong I, Tonya) nhiều khả năng sẽ chiếm tiếp hai suất của hạng mục sau Frances McDormand và Sally Hawkins.

Vị trí “ngựa ô” có lẽ thuộc về Saoirse Ronan – cô gái đã có tới hai đề cử Oscar trong sự nghiệp khi mới 21 tuổi. Và nếu không có gì đột biến, suất cuối cùng của hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc sẽ thuộc về “bà hoàng” Meryl Streep với một vai diễn lôi cuốn “như thường lệ” ở The Post của Steven Spielberg.

Trong lúc cuộc đua tới ngôi “ảnh hậu” tại Oscar còn là câu hỏi mở, thì ở hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc, giới quan sát nhận định mọi chuyện gần như đã “an bài”.

Xuất sắc hóa thân thành Thủ tướng Winston Churchill của nước Anh trong thời kỳ đầu Thế chiến II, Gary Oldman gần như không có đối thủ tại hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc.

Tài tử gạo cội Gary Oldman nổi lên từ đầu mùa giải, và gần như đã cầm chắc tượng vàng trong tay khi vào vai Thủ tướng Winston Churchill trong bộ phim Darkest Hour của đạo diễn Joe Wright.

Oldman là một trong những nam diễn viên được kính trọng nhất tại Hollywood. Ông đã phá dớp tại Quả cầu vàng, bởi trước Darkest Hour, tài tử thậm chí còn chưa một lần nhận đề cử. Giờ là cơ hội để Gary Oldman rút khỏi nhóm “các diễn viên hay nhất mà chưa từng giành giải Oscar”.

Do Oldman đã thắng tới 18 lần trong mùa giải năm nay, cả những cái tên kỳ cựu như Daniel Day-Lewis (với Phantom Thread) hay Tom Hanks (với The Post) lẫn trẻ trung như Timothée Chalamet (với Call Me by Your Name) hay James Franco (với The Disaster Artist) đều đã tụt lại phía sau. Tất cả đều như thiếu một điều gì đó để có thể lật đổ màn trình diễn trong Darkest Hour của đồng nghiệp người Anh.

Thông thường, các hạng mục Nam và Nữ diễn viên phụ xuất sắc mỗi năm của Oscar rất sớm an bài. Song, tình trạng “dễ đoán” ấy không lặp lại trong năm nay. Ở bảng của phái đẹp, công chúng đang chứng kiến cuộc đua tranh quyết liệt giữa hai vai bà mẹ: Laurie Metcalf của Lady Bird và Allison Janney của I, Tonya.

Cùng là hai bà mẹ nhưng có tính cách trái ngược, Allison Janney và Laurie Metcalf đang tạo ra cuộc đua kịch tính ở hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc.

Còn ở bảng Nam diễn viên phụ xuất sắc, Sam Rockwell của Three Billboards Outside Ebbing, Missouri đến giờ vẫn chưa tạo ra được lợi thế rõ ràng trước Armie Hammer, Michael Stuhlbarg (của Call Me by Your Name), Willem Dafoe (của The Florida Project), hay thậm chí là Richard Jenkins (của The Shape of Water)

Một ví dụ cụ thể là việc tuy Janney thắng bằng vai bà mẹ “ác độc” tại Quả cầu vàng 2018, nhưng trên thực tế, bà mẹ “thiên thần” của Metcalf đã thắng tới 26 lần trong mùa giải năm nay, tức cao gấp đôi đối thủ.

Tương tự, tuy Rockwell mới có hai chiến thắng liên tiếp tại Quả cầu vàng và Critics’ Choice Award, số lần thắng lợi của anh vẫn kém Willem Dafoe của The Florida Project tới 9 lần. Có lẽ chỉ khi giải thưởng SAG của Hiệp hội Diễn viên Mỹ lên tiếng, công chúng mới thấy một cái tên nào đó bứt phá ngoạn mục.

Cũng trong tình trạng “khó đoán” là cuộc đua ở hạng mục Kịch bản gốc và Kịch bản chuyển thể xuất sắc. Bốn cái tên hoàn toàn khác nhau về tuổi đời, tuổi nghề, và xuất thân đang tạm giữ lợi thế trước giờ G. Đó là Jordan Peele của Get Out, Greta Gerwig của Lady Bird, James Ivory của Call Me by Your Name, và Martin McDonaugh của Three Billboards Outside Ebbing, Missouri.

Tay máy Roger Deakins có lẽ sẽ kết thúc kỷ lục buồn tại Oscar nhờ bộ phim Blade Runner 2049.

Tại các hạng mục liên quan tới kỹ thuật (hay còn gọi là below-the-line), công chúng tiếp tục kỳ vọng nhà quay phim gạo cội Roger Deakins sẽ chấm dứt kỷ lục đáng buồn khi chưa có một lần chiến thắng sau 13 đề cử. Năm nay, ông tranh tài với tác phẩm khoa học viễn tưởng Blade Runner 2049.

Trong vòng một thập kỷ qua, nhà soạn nhạc Alexandre Desplat người Pháp nổi lên khi có tới 8 lần được AMPAS trao đề cử. Song, ông mới chỉ có một chiến thắng duy nhất với The Grand Budapest Hotel. Tượng vàng thứ hai có lẽ sẽ đến với Desplat nhờ The Shape of Water, bởi âm nhạc là yếu tố không nhỏ đóng góp vào thành công của bộ phim.

Nhưng có lẽ chắc chắn hơn cả là hạng mục Phim hoạt hình xuất sắc. Kể từ khi ra mắt, Coco của xưởng Pixar đã chinh phục cả số đông khán giả lẫn giới phê bình khó tính, càn quét hết giải thưởng này tới giải thưởng khác.

Nếu tác phẩm để thua trước Loving Vincent hay một đối thủ nào đó, đây chắc chắn sẽ là một trong những bất ngờ lớn nhất của lịch sử giải thưởng Oscar.

Dự đoán luôn luôn chỉ là dự đoán, bởi các lễ trao giải điện ảnh luôn tiềm ẩn không ít bất ngờ, đặc biệt là trong giai đoạn Hollywood phải đối mặt với rất nhiều bê bối không ai ngờ tới trong vòng chưa đầy một năm qua.

Chỉ một bê bối nhỏ trong giai đoạn này thôi cũng có thể làm tắt ngấm hy vọng giành tượng vàng của các ứng viên tiềm năng. Cũng như chỉ cần nhận một giải trong bộ tứ tiền Oscar đặc biệt quan trọng là DGA (Hiệp hội Đạo diễn), SAG (Hiệp hội Diễn viên), PGA (Hiệp hội Sản xuất) và WGA (Hiệp hội Biên kịch) là cơ hội chiến thắng sẽ lại được mở ra.

Từ nay đến 4/3, vẫn còn rất nhiều điều lý thú xảy ra trên đường đua Oscar. Nhưng hẳn không ai mong muốn một sự cố “nhàm tên” nào nữa xảy ra khiến ngày vui của giới điện ảnh và người đam mê bộ môn nghệ thuật thứ bảy xảy ra, như bê bối “Moonlight / La La Land” tại lễ trao giải thưởng lần thứ 89.